W miesiącu październiku Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Łosiowie zorganizował w ramach operacji pn; “Szkolenie wyjazdowe z zakresu rolnictwa ekologicznego pn; Możliwości zwiększenia dochodowości gospodarstw ekologicznych – przetwórstwo produktów roślinnych i zwierzęcych”, w ramach dwuletniego planu operacyjnego 2020-2021 w zakresie Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich. W Polsce na coraz większą skalę rozwija się system rolnictwa ekologicznego, będący systemem produkcji rolnej, opartym na wykorzystaniu naturalnych procesów, zachodzących w gospodarstwie rolnym. Głównym celem tego systemu jest bezpieczeństwo produkowanej żywności i zachowanie walorów środowiska naturalnego. Przetwórstwo surowców w gospodarstwie daje szansę na rozwój gospodarstw, co przekłada się na zadawalający efekt finansowy. Ważna jest również inicjatywa służąca podejmowaniu współpracy z innymi rolnikami ekologicznymi, gdyż ułatwia to podejmowania nowych przedsięwzięć. Grupą docelową projektu byli 40 uczestników województwa opolskiego, a w szczególności rolnicy ekologiczni, konwencjonalni, doradcy rolniczy oraz osoby zainteresowane przetwórstwem. Program wyjazdu został tak zaplanowany, żeby uczestnicy mieli możliwość zdobycia zarówno wiedzy na temat “Współpraca jako innowacyjne narzędzie w rozwoju obszarów wiejskich” jak również przedstawienie projektów zrealizowanych w 2019. przez Opolski Ośrodki Doradztwa Rolniczego, w ramach Planu Operacyjnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2018-2019 r. w zakresie Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich, oraz wiedzy praktycznej podczas wizyty w gospodarstwie ekologicznym zajmującym się przetwórstwem. 

W pierwszym dniu uczestnikom zostało przedstawione funkcjonowanie struktury i realizacja zadań Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich, takich jak;

DZIAŁANIE 2: „Działania na rzecz tworzenia sieci kontaktów dla doradców i służb wspierających wdrażanie innowacji na obszarach wiejskich”

Cel działania: ułatwienie tworzenia oraz funkcjonowania sieci kontaktów pomiędzy rolnikami, podmiotami doradczymi, jednostkami naukowymi, przedsiębiorstwami sektora rolno- spożywczego oraz pozostałymi podmiotami zainteresowanymi wdrażaniem innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich oraz ułatwienie wymiany wiedzy fachowej oraz dobrych praktyk w zakresie wdrażania innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich. 

DZIAŁANIE 5: „Poszukiwanie partnerów KSOW do współpracy w ramach działania „Współpraca”, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt. 13 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków EFRROW w ramach PROW na lata 2014 – 2020 oraz ułatwienie tej współpracy. 

Cel działania:  pomoc w tworzeniu grup operacyjnych na rzecz innowacji oraz pomoc
w opracowaniu projektów przez grupy operacyjne.

Cele szczegółowe SIR to:

1.Ułatwianie tworzenia oraz funkcjonowania sieci kontaktów pomiędzy rolnikami, podmiotami doradczymi, jednostkami naukowymi, przedsiębiorcami sektora rolno-spożywczego oraz pozostałymi podmiotami wspierającymi wdrażanie innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich.

2.Ułatwianie wymiany wiedzy fachowej oraz dobrych praktyk w zakresie innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich.

3.Pomoc w tworzeniu grup operacyjnych na rzecz innowacji oraz pomoc
w opracowaniu projektów przez grupy operacyjne i partnerstwa
na rzecz innowacji. 

Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Łosiowie w 2019 roku w ramach Planu operacyjnego 2018-2019 wydał 4 broszury z zakresu innowacyjnych rozwiązań w rolnictwie  i na obszarach wiejskich pt. :

– „Biznesplan przedsięwzięcia innowacyjnego w gospodarstwie rolnym”

– „Bioróżnorodność w praktyce. Miód i produkty pszczele jako innowacje dla zdrowia i urody.”

– „Innowacyjne metody oceny autentyczności i jakości miodu dedykowane dla pszczelarzy i pasiek pszczelich z terenu województwa opolskiego”. 

– Identyfikacja mikroorganizmów pożytecznych wykorzystywanych w innowacyjnych procesach ochrony roślin w rolnictwie z uwzględnieniem specyfiki gospodarstw rolnych z terenu woj. opolskiego”

Zorganizował:

a)  4 konferencje z zakresu tematycznego:

– „Współpraca jako innowacyjne narzędzie rozwoju obszarów wiejskich”

– „Ochrona środowiska naturalnego na obszarach wiejskich”, w tym 2 konkursy  pn. „Gospodarstwo rolne przyjazne środowisku” oraz „Opolska OZE”

– „Innowacyjna oferta turystyczna dźwignią wizerunku obszarów wiejskich województwa opolskiego”

– Wdrażanie innowacji w polskim rolnictwie na przykładzie grup operacyjnych EPI – mechanizm wsparcia w ramach działania „Współpraca” 

b) 3 wyjazdy studyjne z zakresu tematycznego:

– “Szkolenie wyjazdowe z zakresu rolnictwa ekologicznego pn. Żywność ekologiczna teoria i praktyka – od producenta do konsumenta„

– “Ograniczenia zanieczyszczeniami azotem metodą poprawy i jakości wód„

– Szkolenie z zakresu ochrony powietrza pn. “Gospodarka niskoemisyjna”

c) 2 stoiska promocyjno – informacyjne jako narzędzie przekazu informacji o Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich 

d) 1 operację partnerską z Gminą Strzelce Opolskie
pn. „Dobre praktyki europejskie w zakresie optymalizacji wykorzystania wody w produkcji rolnej i uprawach w gospodarstwach rolnych – wyjazd studyjny do Włoch”

e) 5 szkoleń z zakresu tematycznego: 

– “Chów i hodowla trzody chlewnej z elementami bioasekuracji„

– „Szkolenie z produkcji roślin wysokobiałkowych pn.”Zwiększenie udziału roślin wysokobiałkowych w strukturze zasiewów na rzecz poprawy żyzności gleby” 

– „Organizacja łańcuchów żywnościowych, w tym przetwarzania i wprowadzania
do obrotu produktów rolnych”

– „Dyrektywy wodne” 

– „Nowe tendencje w chowie i hodowli bydła mlecznego z elementami dobrostanu” 

Podczas drugiego i trzeciego dnia wizyty studyjnej mieliśmy przyjemność odwiedzić ekologiczne gospodarstwo Barwy Zdrowia, które zajmuje się m.in. uprawą warzyw, owoców i roślin oleistych, pakowaniem produktów ekologicznych w ramach RHD, kiszonki, ubój trzody chlewnej oraz możliwości przetwórstwa na małą skalę. Gospodarstwo położone jest na Płaskowyżu Tarnogrodzkim w powiecie biłgorajskim. Jak czytamy na stronie producenta: „Pomysł utworzenia marki ekologicznych i zdrowych produktów „Barwy Zdrowia” powstał w 1998 r. Barwy Zdrowia to promowanie zdrowego stylu życia, a co za tym idzie zdrowej żywności i sposobów odżywiania się, a produkty zaspokoją potrzeby najbardziej wymagających Klientów. Właścicielem jest Pan Tomasz Obszański, który był naszym przewodnikiem. 

Początkowo Pan Tomasz uprawiał głównie zboża, rośliny okopowe oraz malwę czarną, obecnie jego gospodarstwo specjalizuje się w uprawie roślin jagodowych, warzyw oraz roślin oleistych. W gospodarstwie funkcjonuje linia do pakowania warzyw i owoców, a także do produktów sypkich, takich jak kasze, mąki, czy suszone owoce. Od kilku lat w gospodarstwie tłoczony jest olej. W olejarni rocznie powstaje jest ok. 3 tys. litrów oleju z rożnych nasion, głównie z rzepaku, lnu, ostropestu, lnianki siewnej, dyni, czarnuszki. Oprócz tłoczenia soków w gospodarstwie jest też produkcja napojów na bazie fermentowanej herbaty (kombucha), oraz suszone są również owoce. Z dofinansowania z Lokalnej Grupy Działania  zakupiona została nowa linia technologiczna do tłoczenia soków, która funkcjonuje w ramach inkubatora przetwórczego. Oznacza to, że zainteresowani rolnicy mogą przywieźć swoje surowce, przetworzyć je i sprzedać własną markę produktów w ramach rolniczego handlu detalicznego. Oprócz tłoczni soków, jest również linia do rozlewania soków oraz nowo zakupione urządzenie do gazowania napojów.  Pan Tomasz cały czas rozwija swoje gospodarstwo, w ramach ostatnich inwestycji zakupił linię technologiczną do obierania cebuli. Przetwarzanie wielu warzyw wiąże się z ich sezonowością a kiszenie warzyw pozwala na wydłużenie okresu przydatności do spożycia. Kiszenie warzyw jest naturalnym sposobem utrwalenia walorów żywności przeznaczonej do spożycia. W procesie kiszenia powstaje naturalny probiotyk, kwas mlekowy – który pomaga oczyścić organizm z toksyn i wzmacnia odporność. Pan Obszański zainwestował również w branżę mięsną. Kupił zakłady mięsne gdzie prowadzony jest również ubój, moce przerobowe zakładu to ok. 200 szt. dziennie trzody chlewnej. Żywiec w jakości ekologicznej oraz konwencjonalnej skupowany jest od lokalnych rolników. Z uwagi na duże zapotrzebowanie na ekologiczne produkty mięsne pan Obszański wyraził zainteresowanie współpracą z rolnikami z naszego województwa w zakresie hodowli trzody chlewnej. Pan Tomasz ciągle poszerza asortyment produktów przetworzonych. W ten sposób wprowadza na rynek bogatą ofertę produktów ekologicznych oraz tworzy nowe miejsca pracy, obecnie zatrudnia 150 osób. W gospodarstwie jak i zakładach przetwórstwa istnieją sklepiki, w których można nabyć wytwarzane  produkty oraz wyroby z innych gospodarstw ekologicznych jak i przetwory z rolnictwa konwencjonalnego wykonane metodami tradycyjnymi. Wszystkie zdobyte wiadomości zostały przeplatane analizą sensoryczną tj. zmysłami węchu wzroku i smaku. W każdym z punktów szkolenia, uczestnicy mieli możliwość degustacji wyrobów prosto z „linii produkcyjnej” jak również otrzymali różne produkty z gospodarstwa „na wynos”.

Wyjazd studyjny pozwolił uczestnikom znaleźć odpowiedzi na wiele pytań oraz na poszerzenie ich wiedzy z zakresu ekologicznego systemu produkcji i przetwórstwa, jak i nawiązanie współpracy między rolnikami. Jest to bardzo cenne doświadczenie, gdyż w znaczący sposób ułatwi proces produkcji w gospodarstwach rolnych i możliwości zwiększenia dochodowości gospodarstw. Prezentacja dobrych praktyk spowoduje również ożywienie w zakresie przetwórstwa produktów ekologicznych w już istniejących gospodarstwach.