Strona Główna / Agrotechnika / Użytkowanie łąk i pastwisk

Użytkowanie łąk i pastwisk

8 września 2021 26
REKLAMA

Roślinność łąk i pastwisk stanowi pełnowartościową, a zarazem tanią paszę dla bydła. Zawiera odpowiednie ilości białka strawnego, związków bezazotowych, tłuszczów, właściwą ilość włókna oraz witaminy, enzymy i mikroelementy. Skład aminokwasowy białek jest bardziej różnorodny niż w jednolitych paszach z gruntów ornych.

Ruń pastwiskowa powinna zawierać w swoim składzie życicę trwałą, tymotkę łąkową, wiechlinę łąkową, kupkówkę pospolitą, kostrzewę łąkową oraz koniczynę białą. Wysoką plonują i są najczęściej oraz najchętniej zjadane przez zwierzęta. Koniczyna biała ma duży wpływ na produkcję mleka, 25% udział w strukturze runi pozwala na zwiększenie dziennej produkcji mleka od krowy o ok. 5 kg. Jest ponadto wytrzymała i dobrze toleruje przydeptywanie i przygryzanie przez zwierzęta. W skład runi pastwiskowej wchodzi również koniczyna białoróżowa, czerwona oraz zioła. Zwierzęta najlepiej wykorzystują zwartą, ulistnioną roślinność o wysokości 12-18 cm. Plonowanie pastwiska nie jest równomierne. Przyrastanie plonu powoli zwiększa się od ruszenia wegetacji, najszybsze jest od połowy maja do końca czerwca, potem maleje. Plon zielonki wynosi w sprzyjających warunkach ok. 45 – 90 t/ha (10 – 13 ton s.m/ha). Z 1 tony zielonki krowy mogą wyprodukować ok. 333 kg mleka. Z zielonki po wysuszeniu można wyprodukować 213 kg mleka. Z kiszonki z trawy podsuszonej do ok. 35-40 % s.m. uzyskuje się ok. 300 kg mleka.

Wczesną wiosną i przy intensywnym nawożeniu azotowym ruń pastwiskowa może zawierać zbyt dużo białka. Zawartość ponad 18 % w s.m. może ujemnie wpłynąć na płodność krów i produkcję mleka. W późniejszym okresie, przy osiągnięciu fazy dojrzałości pastwiskowej zawartość białka jest odpowiednia i wynosi ok. 15 %. Pod koniec okresu wegetacji może pojawić się jego niedobór. Sytuacja taka nie powinna wystąpić, gdy w skład runi wchodzą koniczyny.

Najlepsze efekty daje wypas na pastwisku kwaterowym lub kwaterowo-dawkowanym. Dobre pastwisko powinno pozwolić na produkcję 12-14 kg mleka dziennie od krowy. W systemie wolnym uzyskuje się dwukrotnie niższą wydajność. Wypas na pastwisku kwaterowym pozwala na krótki wypas (ok. 3-4 dni na kwaterze). Umożliwia wzrost runi pastwiskowej na kwaterach nie użytkowanych do osiągnięcia dojrzałości pastwiskowej (15-20 cm).  Pozwala na zmienne kośne użytkowanie pastwiska (ważne jest wykoszenie traw, które zaczynają się kłosić, żeby krowy ich nie spożywały, ponieważ wpływa to na zmniejszenie wydajności mlecznej). Na kwaterze po zakończeniu wypasu wykasza się niedojady oraz stosuje nawożenie. Okres spoczynkowy kwatery wynosi ok. 40  dni. 1 ha pastwiska w sezonie pastwiskowym powinien wyżywić 2 do 5 sztuk dużych.

Na trwałych użytkach zielonych zaleca się stosować 120-150 kg azotu/ha, 60-80 kg fosforu, 80-120 kg potasu. Jeśli udział roślin motylkowych w runi wynosi 15-20% dawkę azotu zmniejsza się do 60-80 kg/ha. Łąki i pastwiska wymagają odnawiania. Metodą podsiewu wprowadza się pożądane, szybko rosnące gatunki traw życica trwała, kostrzewa łąkowa, tymotka łąkowa, kupkówka pospolita) i roślin motylkowatych (koniczyna biała i łąkowa) Przed dokonaniem podsiewu należy chemicznie zniszczyć chwasty. Mieszanka do podsiewu powinna zawierać ok. 20 kg nasion traw i 6-7 kg nasion roślin motylkowatych.

Kiszonki sporządza się z trawy podsuszonej do 35-40% s.m. Trawa wówczas dobrze się zakisza, nie ma strat składników pokarmowych oraz wycieku soków kiszonkowych z pryzmy.

Zwierzęta przebywające na pastwisku muszą mieć zapewniony stały dostęp do wody. Dzienne zapotrzebowanie na wodę krów mlecznych w okresie letnim wynosi ok. 80-100 litrów. Niedobór wody powoduje spadek wydajności mlecznej, a także zatrucia, szczególnie przy stosowaniu nawozów mineralnych.  Przebywanie na pastwisku umożliwia zwierzętom ruch, dostęp do świeżego powietrza i słońca co sprzyja utrzymaniu dobrej kondycji i nabyciu odporności. Pod wpływem słońca następuje synteza witaminy D. W roślinach, szczególnie ziołach stanowiących element runi pastwiskowej znajdują się liczne związki o działaniu leczniczym.

Łąki kośne dają w okresie wegetacji od 2 do 3 pokosów, z czego najwyższy plon osiąga się z 1 i 2 pokosu. Jako paszę dla bydła wykorzystuje się siano i sianokiszonki. Na łąkach kośnych powinny znajdować się trawy wysokie, dające duży plon tj. kostrzewa łąkowa, tymotka łąkowa, kupkówka pospolita oraz trawy nisko rosnące, ulistnione, tworzące zwarte zadarnienie – życica trwała, wiechlina łąkowa, kostrzewa czerwona. Dobierając trawy do mieszanek należy uwzględnić zbliżone tempo wzrostu, podobne wymagania glebowo-klimatyczne, tolerancję poszczególnych odmian do tworzenia mieszanek. Mieszanki traw i roślin motylkowych tworzą paszę o korzystniejszym bilansie energetycznym, większej zawartości białka i składników mineralnych niż mieszanki z samych traw. Wpływają na zwiększenie produkcji mleka. W prawidłowo sporządzonym sianie zawartość białka wynosi ok. 12%.  Dostarczenie siana w dawce jest szczególnie ważne w żywieniu zwierząt kiszonką z kukurydzy i paszami treściwymi. Zapobiega się wtedy licznym poważny schorzeniom takim jak niedorozwój żwacza, obniżenie trawieńca, trudności w zacieleniu, spadek poziomu wapnia we krwi. Zielonka z pastwiska z udziałem roślin motylkowych w sezonie letnim oraz siano kiszonki i siano w okresie zimowym stanowią podstawę żywienia bydła mlecznego. W dawce żywieniowej stosuje się również pasze treściwe, inne pasze objętościowe oraz dodatki mineralne.  Aby pasza z użytków zielonych była dobrej jakości należy przestrzegać odpowiednich terminów zbioru, zasad suszenia, konserwacji i przechowywania.


Katarzyna Żywot-Górecka Główny Doradca PZDR Kędzierzyn-Koźle 774835049
Data publikacji: 8 września 2021 Wyświetlenia: 1792