Rosnące koszty produkcji zwierzęcej sprawiają, iż przybywa gospodarstw, które z niej rezygnują. Jednym z mechanizmów, które mogą zachęcić rolników do pozostawania przy tej produkcji, a jednocześnie utrzymywania zwierząt w lepszych warunkach, są dopłaty do dobrostanu zwierząt, które od 2023 roku zostaną włączone do ekoschematów.

Dobrostan zwierząt to interwencja będąca kontynuacją wsparcia dla gatunków/grup technologicznych zwierząt objętych działaniem Dobrostan zwierząt PROW 2014-2020, tj.: loch, tuczników, krów mlecznych, krów mamek i owiec. Zakres wsparcia został rozszerzony o: bydło opasowe, kury nioski, kurczęta brojlery, indyki utrzymywane z przeznaczeniem na produkcję mięsa, konie i kozy.

Podobnie jak teraz, wymogi odnoszące się do danej grupy zwierząt, której dotyczy dobrostan, odnoszą się do wszystkich zwierząt tej grupy utrzymywanych w gospodarstwie rolnym.

W przypadku wszystkich wariantów z wyjątkiem wypasu krów mlecznych, rolnik będzie musiał posiadać plan poprawy dobrostanu zwierząt.

Ponadto od 2024 roku wprowadzony zostanie obowiązek uczestnictwa w szkoleniu z metod ograniczających stosowanie antybiotyków. Zobowiązanie podejmowane będzie na okres jednego roku.

W odniesieniu do świń i bydła będzie obowiązywał system punktowy, co oznacza, że z dostępnych praktyk rolnik będzie mógł wybrać te, które zamierza realizować w swoim gospodarstwie. Punktacja jest zróżnicowana zarówno pomiędzy gatunkami zwierząt, jak i w obrębie gatunku dla danej grupy technologicznej zwierząt.

System punktowy polega na wycenie poszczególnych praktyk wpływających na poprawę dobrostanu zwierząt. W systemie punktowym warunkiem przystąpienia do realizacji ekoschematu, będzie realizacja praktyki polegającej na zapewnieniu zwierzętom zwiększonej powierzchni bytowej w budynkach o co najmniej 20%. Warunek ten nie będzie dotyczyć jedynie wypasu krów mlecznych, co oznacza, iż rolnik będzie mógł realizować wymogi związane z wypasem bez powiązania z powiększoną powierzchnią bytową.

Po wyborze praktyki dotyczącej zwiększonej powierzchni bytowej możliwe będzie wybranie dodatkowych punktowanych praktyk dostępnych dla danej grupy zwierząt, takich jak:

• zwiększenie powierzchni bytowej o co najmniej 50% (lochy, tuczniki, krowy mleczne, krowy mamki, opasy),
• utrzymanie na ściółce (lochy, tuczniki, krowy mleczne, krowy mamki, opasy),
• dostęp do wybiegu (krowy mleczne, krowy mamki, opasy),
• wypas (krowy mleczne, krowy mamki, opasy),
• późniejsze odsadzenie młodych od matki (lochy, krowy mleczne),
• utrzymanie świń w cyklu zamkniętym (tuczniki).

Dobrostan loch

Lochom należy zapewnić zwiększoną o co najmniej 20% powierzchnię bytową w pomieszczeniach. Wszystkie lochy w gospodarstwie są indywidualnie oznakowane i zarejestrowane zgodnie z przepisami o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt.

Lochy nie są utrzymywane w systemie jarzmowym; dopuszcza się jednak utrzymywanie loch w jarzmie w okresie okołoporodowym, jednak nie dłużej niż przez 14 dni,

Lochom można również zapewnić:

• zwiększoną o co najmniej 50% powierzchnię bytową w pomieszczeniach,
• ściółkę ze słomy na powierzchni pozwalającej na jednoczesny odpoczynek,
• późniejsze odsadzanie prosiąt – nie wcześniej niż w 35 dniu od dnia ich urodzenia.

Dobrostan tuczników

Tucznikom należy zapewnić zwiększoną o co najmniej 20% powierzchnię bytową w pomieszczeniach.

Do płatności kwalifikują się tuczniki pochodzące od loch utrzymywanych w gospodarstwach realizujących interwencję dotyczącą dobrostanu loch lub tuczniki pochodzące od loch utrzymywanych w siedzibie stada położonej nie dalej niż ok. 50 km od siedziby stada, w której będą utrzymywane tuczniki, w odniesieniu do których realizowany jest dobrostan tuczników.

Tucznikom można zapewnić:

• zwiększoną o co najmniej 50% powierzchnię bytową w pomieszczeniach,
• ściółkę ze słomy na powierzchni pozwalającej na jednoczesny odpoczynek zwierząt.

Utrzymywanie świń w cyklu zamkniętym

W przypadku gospodarstw, w których prowadzi się cykl zamknięty świń, a rolnik realizuje jednocześnie dobrostan loch i dobrostan tuczników – możliwe jest otrzymanie dodatkowej płatności do tucznika kwalifikującego się do płatności w ramach dobrostanu tuczników urodzonych w tym gospodarstwie.

W przypadku realizacji interwencji w zakresie dobrostanu świń (loch i tuczników) – świniom zapewnia się stały dostęp do wystarczającej dla danej grupy technologicznej ilości bezpiecznych materiałów lub przedmiotów absorbujących ich uwagę.

Dobrostan krów mlecznych – wypas

Krowom mlecznym zapewnia się co najmniej 120 dni wypasu w sezonie wegetacyjnym, bez uwięzi (przez min. 6 godz. dziennie) – wymóg ten może być realizowany jako odrębna praktyka dla krów mlecznych, bez konieczności spełnienia podstawowego warunku przystąpienia do ekoschematu, tj. zapewnienia zwiększonej o co najmniej 20% powierzchni bytowej w pomieszczeniach.

Dobrostan krów mlecznych – inne wymogi

Krowom mlecznym utrzymywanym grupowo bez uwięzi wolnostanowiskowo zapewnia się zwiększoną o co najmniej 20% powierzchnię bytową w pomieszczeniach.

Krowom tym można zapewnić:

• zwiększoną o co najmniej 50% powierzchnię bytową w pomieszczeniach,
• utrzymanie na ściółce ze słomy lub wydzielenie części ze słomą pozwalającej na jednoczesny odpoczynek,
• zapewnienie wybiegu przez co najmniej 4 godz. dziennie przez cały rok,
• późniejsze odsadzanie cieląt – nie wcześniej niż w 5. dniu od dnia ich urodzenia.

Dobrostan krów mamek

Wymogami objęte są krowy mamki, cielęta, opasy o masie ciała do 300 kg i jałówki użytkowane w kierunku mięsnym. Zwierzętom tym zapewnia się zwiększoną o co najmniej 20% powierzchnię bytową w pomieszczeniach, w których są utrzymywane są bez uwięzi.

Dodatkowo można zapewnić:

• zwiększoną o co najmniej 50% powierzchnię bytową w pomieszczeniach,
• utrzymanie na ściółce ze słomy lub wydzielenie części ze ściółką ze słomy o powierzchni pozwalającej zwierzętom na jednoczesny odpoczynek,
• zapewnienie wybiegu przez co najmniej 4 godz. dziennie przez cały rok,
• zapewnienie wypasu przez co najmniej 120 dni w sezonie wegetacyjnym (przez min. 6 godz. dziennie).

Dobrostan opasów

Opasom zapewnia się zwiększoną o co najmniej 20% powierzchnię bytową w pomieszczeniach. W przypadku opasów, które nie pochodzą od krów mamek objętych interwencją – do płatności kwalifikuje się bydło opasowe w wieku od ukończenia 4 miesiąca życia, do ukończenia 18 miesiąca życia, utrzymywane w danym gospodarstwie w tym okresie co najmniej 120 dni. W przypadku opasów, które pochodzą od krów mamek objętych interwencją – do płatności kwalifikuje się bydło opasowe o masie ciała powyżej 300 kg do ukończenia 18 miesiąca życia, utrzymywane w danym gospodarstwie w tym okresie, co najmniej 120 dni. Bydło opasowe w wieku kwalifikującym się do płatności utrzymywane jest bez uwięzi.

Opasom można zapewnić:

• zwiększoną o co najmniej 50% powierzchnię bytową w pomieszczeniach,
• utrzymanie na ściółce ze słomy lub wydzielenie części ze ściółką ze słomy o powierzchni pozwalającej na jednoczesny odpoczynek zwierząt,
• zapewnienie wybiegu przez co najmniej 4 godz. dziennie przez cały rok,
• zapewnienie wypasu przez co najmniej 120 dni w sezonie wegetacyjnym (przez min. 6 godz. dziennie).

Pozostałe gatunki, tj. owce, kozy, kury nioski, kurczęta brojlery oraz indyki utrzymywane z przeznaczeniem na produkcję mięsa, będą objęte dotychczasowym systemem wariantowym.

Dobrostan owiec

Płatności przysługują do samic gatunku owca domowa w wieku co najmniej 12 miesięcy. Wszystkim grupom technologicznym zwierząt z gatunku owca domowa zapewnia się wypas lub dostęp do wybiegu przez co najmniej 120 dni w sezonie wegetacyjnym oraz zwiększoną o co najmniej 20% powierzchnię bytową w pomieszczeniach.

Dobrostan kóz

Płatności przysługują do samic gatunku koza domowa w wieku co najmniej 12 miesięcy. Wszystkim grupom technologicznym zwierząt z gatunku koza domowa zapewnia się utrzymywanie bez uwięzi oraz zwiększoną co najmniej o 20% powierzchnię bytową w pomieszczeniach. Dostęp do wybiegu przez cały rok – o powierzchni zwiększonej co najmniej o 20% oraz wypas przez co najmniej 120 dni w sezonie wegetacyjnym.

Dobrostan koni

Minimalna liczba posiadanych zwierząt – 2 szt. koni w wieku co najmniej 24 miesiące. Do płatności nie kwalifikują się konie utrzymywane w dzikich lub półdzikich warunkach.

Konie utrzymywane w pomieszczeniach

Konie są utrzymywanie bez uwięzi i mają zapewniony w sezonie wegetacyjnym wypas lub dostęp do powierzchni zewnętrznych przez co najmniej 140 dni (przez min. 6 godz. dziennie), a poza sezonem wegetacyjnym dostęp do powierzchni zewnętrznych lub biegalni przez min. 2 godz. dziennie o powiększonej powierzchni. Mają zapewnione boksy lub w przypadku utrzymywania wolnostanowiskowego – powierzchni zwiększonej co najmniej o 20%.

Konie utrzymywane w systemie otwartym

Konie mają zapewnione zadaszenia o powierzchni pozwalającej na jednoczesne przebywanie wszystkich koni pod tym zadaszeniem, zapewnioną ściółkę pod zadaszeniem oraz powierzchnię zewnętrzną zwiększoną co najmniej o 20% względem powierzchni wymaganej dla systemu otwartego.

Dobrostan kur niosek

Podmiot posiada nadany numeru weterynaryjny oraz minimalną liczba posiadanych w gospodarstwie stanowisk zgodnie z obowiązującymi przepisami – 350. Obowiązuje zakaz przycinania dziobów, utrzymanie bez klatek na ściółce. Zwiększona powierzchnia bytowa w kurniku – obsada nie większa niż 7 szt./m² powierzchni użytkowej podłogi oraz zwiększona dostępność gniazd: w przypadku stosowania gniazd pojedynczych – nie więcej niż 5 kur niosek/gniazdo, a w przypadku gniazd grupowych – nie więcej niż 96 kur niosek/m² powierzchni gniazda. Zapewnienie grzędy o długości min. 0,2 m/kurę nioskę, stały dostępu do bezpiecznych materiałów lub przedmiotów absorbujących uwagę.

Dobrostan kurcząt brojlerów

Podmiot utrzymujący kurczęta brojlery jest zarejestrowany zgodnie z przepisami o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Minimalna liczba posiadanych w gospodarstwie stanowisk zgodnie z obowiązującymi przepisami – 500. Zapewnienie zwiększonej powierzchni bytowej w kurniku –  maksymalne zagęszczenie obsady nie większe niż 30 kg/m² i jednocześnie nie większe niż 20 szt./m² oraz zapewnienie minimum 6 godzin fazy ciemnej/dobę następującej po fazie jasnej oświetlenia. Stały dostęp do bezpiecznych materiałów lub przedmiotów absorbujących uwagę.

Dobrostan indyków

Podmiot utrzymujący indyki z przeznaczeniem na produkcję mięsa jest zarejestrowany zgodnie z przepisami o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Minimalna liczba posiadanych w gospodarstwie stanowisk zgodnie z obowiązującymi przepisami – 100. Zapewnienie zwiększonej powierzchni bytowej w pomieszczeniu – maksymalne zagęszczenie obsady nie większe niż 50 kg/m² oraz 8 godzin fazy ciemnej/dobę następującej po fazie jasnej oświetlenia. Stały dostęp do bezpiecznych materiałów lub przedmiotów absorbujących uwagę.

W ramach ekoschematu Dobrostan zwierząt – dla wszystkich gatunków/grup zwierząt będzie obowiązywała degresywność płatności dobrostanowych (w obrębie danej grupy technologicznej zwierząt): do 100 DJP – 100% , od 100-150 DJP – 75%, powyżej 150 DJP – brak płatności.