Woda – tak ważna, tak bardzo nieoceniona, służy nam we wszelkich aspektach naszego życia – picie, pranie, gotowanie, sprzątanie, higiena oraz gospodarka rolna mniejsza jak i na potężną skalę. W każdej dziedzinie, w każdej chwili, minucie a nawet sekundzie naszego życia woda jest priorytetem. Bez niej nic nie działa, bez niej nie ma życia.

Dlatego tak ważne jest, abyśmy jako ludzie posiadali wiedzę jak i dlaczego należy dbać o jakość wody, o jej ilość oraz jej przeznaczenie. Właśnie to jest sedno całej gospodarki wodnej. W niniejszym artykule poruszymy temat gospodarki wodno-ściekowej w rolnictwie zwracając szczególną uwagę na to, jak postępować z różnego rodzaju odpadami, które towarzyszą nam każdego dnia. Mam na myśli odpady komunalne, odpady niebezpieczne rolnictwa, odpady inne niż niebezpieczne oraz odpady niesklasyfikowane.

Zacznijmy jednak od początku. Całą gospodarkę wodną reguluje prawo wodne tj. Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. (Dz. U poz 1566 i 2180 z późń. zmianami). Mówi nam ona o zasadach ogólnych użytkowania zasobów wodnych, opiewa szereg zagadnień związanych z szeroko pojętą gospodarką wodną. Gospodarka wodno-ściekowa ma na celu obniżenie zużywania wody związanej z jej ograniczonymi zasobami oraz ograniczenie ilości ścieków, a co za tym idzie poprawę środowiska naturalnego, czystości wód oraz gleby.

Cele ekologiczne gospodarki wodno-ściekowej to między innymi: zwiększenie przepustowości oczyszczalni, ochrona zasobów wody do picia, bezpośrednia ochrona zlewni rzek oraz odpływów, zachowanie istniejących wartości środowiska. Natomiast celami społecznymi gospodarki wodno-ściekowej są: zwiększenie atrakcyjności regionów z punktu widzenia infrastruktury, rozwój istniejących przedsiębiorstw, ograniczenie bezrobocia oraz tworzenie nowych miejsc pracy, podniesienie komfortu życia, przyłączenie do sieci mieszkańców, którzy do tej pory nie mieli takiej możliwości odprowadzania ścieków.

Ścieki – a co to takiego? W dużym uproszczeniu jest to woda, która już nie ma bezpośredniej wartości dla celu, do którego była użyta. Jest to również odprowadzanie do wód lub ziemi, zużytej wody przez domowników, wody opadowej, roztopów oraz ciekłych odchodów zwierzęcych, które nie będą już wykorzystane ponownie w rolnictwie np. do użyźniania pól. Ścieki dzielimy na grupy: ścieki bytowe (domowe), ciekłe odchody zwierzęce, wody opadowe i roztopowe.

Mamy klika opcji na odprowadzanie ścieków. Najbardziej powszechnym jest kanalizacja zbiorcza lub indywidualna. Czasem bywa tak, że gospodarstwo nie ma możliwości przyłączenia się do kanalizacji. W takiej sytuacji tworzy się szamba czyli zbiorniki o odpowiedniej budowie oraz parametrach do magazynowania ścieków. Należy jednak pamiętać, aby posiadając takie szambo mieć odpowiednio udokumentowane opróżnianie go przez wozy asenizacyjne. Istnieją też możliwości budowy małych przydomowych oczyszczalni biologicznych.

Aby w rolnictwie można było wykorzystać ścieki oraz osady ściekowe, nie mogą one pochodzić ze ścieków przemysłowych oraz muszą spełniać normy biochemiczne na podstawie badań pobranych próbek.

Oprócz ścieków efektem ubocznym prowadzenia działalności rolniczej są również odpady. Regulacje prawne dotyczące odpadów zamieszczone zostały w Ustawie z dnia 14 grudnia 2012r. (tekst jend. Dz. U. z 2020 r. poz. 797). Odpady to substancje lub przedmioty, których posiadacz chce się pozbyć albo jest do tego zobowiązany. Odpady dzielimy na: komunalne, obojętne, ulegające biodegradacji oraz zielone. Wszystkie te odpady mają wg Rozporządzenia Ministra Klimatu oraz Ministra Środowiska swoją klasę ze względu na ich pochodzenie. Te najbardziej niebezpieczne są oznaczone gwiazdką np. rtęć metaliczna, odpady z remontów czy budowli, które mają w swoim składzie materiały PCV.

Do odpadów niebezpiecznych zaliczamy: zwierzęta padłe, ubite, tkanki zwierzęce związane z zabiegami weterynaryjnymi, leczeniem weterynaryjnym oraz chorobami, opakowania po środkach ochrony roślin, zużyte urządzenia, baterie, akumulatory, materiały izolacyjne zawierające azbest. Odpady inne niż niebezpieczne to zwierzęta padłe lub ubite nie związane z działalnością weterynajryjną, odpady metalowe, opakowania z papieru i tektury, opakowania z tworzyw sztucznych, opakowania z drewna lub szkła, tekstylia, ubrania ochronne, przeterminowane leki, odpady komunalne.

Jak zatem postępować z odpadami? Istnieje wiele możliwości, by pozbyć się odpadów. W pierwszej kolejności powinniśmy przemyśleć, jak możemy zmniejszyć ich ilość. Idąc tym tokiem myślenia można np. ograniczyć używanie plastikowych torebek na poczet papierowych lub wielorazowych, zagospodarować odpady kuchenne w kompostownikach przydomowych, kupować produkty z najmniejszą ilością opakowań, kupować baterie wielokrotnego użytku (akumulatory). Kolejną opcją jest przygotowanie do kolejnego użycia. To odzysk polegający na sprawdzeniu, czyszczeniu lub naprawie, w ramach którego produkty lub części produktów, które wcześniej stały się odpadami, są przygotowywane do tego, aby mogły być ponownie wykorzystywane np. wykorzystywanie szklanych słoików na przetwory, nie wyrzucanie zepsutych sprzętów (próba naprawy), oddawanie lub sprzedawanie używanych rzeczy takich jak odzież czy meble. Istnieje jeszcze recykling czyli odzysk, w ramach którego odpady są ponownie przetwarzane na produkty, materiały lub substancje wykorzystywane w pierwotnym celu lub w innych celach. Pozostałe procesy odzysku to wszystkie działania, których wynikiem jest użyteczne zastosowanie odpadów zamiast innych materiałów, które zostałyby użyte do spełnienia danej funkcji. Ostatnim z etapów postępowania z odpadami jest unieszkodliwianie. Jest to proces niebędący odzyskiem, lecz przetwarzaniem odpadów, których nie można było poddać recyklingowi lub innemu procesowi odzysku.

Odpady komunalne powinno się wyrzucać do przygotowanych pojemników poprzez segregację odpadów: papier, tworzywa sztuczne i metale, szkło oraz odpady zielone. Odpady wielkogabarytowe odbierane są w gminach w odpowiednich terminach zgodnie z harmonogramem. W sytuacji posiadania odpadu, którego służby komunalne nie mogły odebrać, można go zawieźć na tzw. PSZOK czyli punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych.

Istnieje również grupa odpadów typowych dla gospodarstw rolnych, z którymi rolnicy muszą się borykać jeśli chodzi o ich pozbycie się. Są to oleje odpadowe, które należy zbierać osobno. W pierwszej kolejności warto poddać je odzyskowi. Jeśli jednak nie ma możliwości na regenerację lub utylizację należy zasięgnąć pomocy podmiotów za to odpowiedzialnych, nigdy nie robić nic na własną rękę, np. wylewać, ponieważ takie postępowanie jest karane bardzo wysoką grzywną. Zwierzęta padłe i odpady weterynaryjne utylizuje się zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia, w miejscach do tego odpowiednich, nie wolno zakopywać zwłok. Odpady zawierające azbest są bardzo restrykcyjnie mocowane przez prawo. Dopuszczalne są do wykorzystania tylko takie wyroby zawierające śladowe ilości azbestu, które można oczyścić lub usunąć. Ważne jest, aby przedłożyć informację o wyrobach zawierających azbest, którą kieruje się w formie pisemnej do właściwego organu.

Ważne jest aby przedsiębiorcy dokonywali rejestracji w BDO (bazie danych odpadowych). Jest to rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami. Zwolnieni z tego obowiązku są wytwórcy odpadów komunalnych, rolnicy posiadający gospodarstwo poniżej 75 ha, osoby fizyczne, które wykorzystują odpady na potrzeby własne. Rolnicy powyżej 75ha użytków rolnych muszą złożyć wniosek i uzyskać wpis do rejestru BDO, zobligowani są również do prowadzenia ewidencji odpadów, sporządzania sprawozdań z obrotu odpadami. Za brak wpisu do rejestru grozi kara grzywny lub areszt.

Niestety dzisiaj nie wszyscy przestrzegają reguł ekologii. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że działania inne niż przewidziane na postępowanie z odpadami, skutkują zanieczyszczeniem środowiska, zaburzeniem funkcjonowania fauny i flory, a także złym wpływem na samopoczucie oraz jakość bytową człowieka. Nie wolno zatem porzucać odpadów w lasach, wylewać odpadów ciekłych do rzek czy innych zbiorników wodnych, wyrzucać odpadów w miejscach publicznych, zakopywać ich, spalać, tworzyć sieci nielegalnych recyklingów czy wspierać rynek nielegalnego obrotu opadami niebezpiecznymi.

Woda to życie – woda to my, to nasz świat. Wszystko co nas otacza to dzieło natury, dlatego nie pozwólmy by przez nasze niedopatrzenie, lenistwo czy brak wiedzy cały ten piękny, otaczający nas krajobraz zmienił się w śmierdzącą dziurę bez życia. Dbajmy więc o to co nasze i współpracujmy w imię ekologii dla naszego środowiska, bo to przyczyni się do lepszego życia dla nas samych.

źródło u autora