Szanowni Państwo,

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazuje informacje dotyczące podjętych i planowanych działań dotyczących pomocy dla rolników, którzy ponieśli dodatkowe koszty w wyniku braku stabilizacji na rynku zbóż, spowodowanej agresją Rosji na Ukrainę.

A. Bezpośrednie wsparcie finansowe dla producentów zbóż

1) 600 mln zł z budżetu krajowego na dopłaty do pszenicy i kukurydzy:

1. Komisja Europejska wydała zgodę na uruchomienie rządowego programu pomocy dla rolników, którzy ponieśli dodatkowe koszty w wyniku braku stabilizacji na rynku pszenicy lub kukurydzy, spowodowanej agresją Rosji na Ukrainę;
2. Kwota pomocy dla rolnika będzie zależała od zadeklarowanych wcześniej powierzchni upraw pszenicy i kukurydzy w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR);
3. Pomoc będzie udzielana do 60% plonu i do powierzchni 50 hektarów upraw;
4. Maksymalne kwoty dopłat do hektara będą zależały od województwa:

• lubelskie, podkarpackie (graniczące z Ukrainą):
  825 zł do ha pszenicy (250 zł do sprzedanej tony pszenicy), 1050 zł do ha kukurydzy,
• małopolskie, świętokrzyskie, mazowieckie, podlaskie:
  660 zł do ha pszenicy (200 zł do sprzedanej tony pszenicy), 840 zł do ha kukurydzy,
• pozostałe województwa:
  495 zł do ha pszenicy (150 zł do sprzedanej tony pszenicy), 630 zł do ha kukurydzy.

2) Około 520 mln zł z rezerwy kryzysowej UE i budżetu Polski na rozszerzenie wparcia w ramach rezerwy kryzysowej na pozostałe gatunki zbóż, tj. żyto, jęczmień, owies, pszenżyto i mieszankę zbożową, a także rzepak i rzepik:

1. rozporządzenie wykonawcze Komisji Europejskiej, przyjęte 30 marca br., przewiduje przeznaczenie 56 mln euro na nadzwyczajne środki wsparcia dla sektorów zbóż i nasion oleistych w Bułgarii, Polsce i Rumunii;
2. na Polskę przypada 29,5 mln euro, czyli ok. 140 mln zł;
3. zgodnie z deklaracją Wiceprezesa Rady Ministrów, ministra rolnictwa i rozwoju wsi Henryka Kowalczyka powyższa kwota zostanie uzupełniona o kolejne 140 mln zł (maksymalnym dopuszczanym prawem unijnym dofinansowaniem krajowym);
4. łączne wsparcie na pozostałe gatunki zbóż i rzepak wyniesie ok. 280 mln zł.

Docelowo wsparcie dla rolników powinno zatem wynieść co najmniej 1 120 mln zł (880 mln już zatwierdzone przez KE, tj. 600 mln zł na pszenicę i kukurydzę i 280 mln zł na pozostałe zboża i rzepak, oraz kolejne 240 mln zł, o które Polska wystąpi do KE).

B. Działania w zakresie ochrony polskiego rynku zboża

1) Polska wystąpi do Komisji Europejskiej o zastosowanie klauzuli ochronnej w sprawie przywrócenia ceł na produkty rolne z Ukrainy. Polska wielokrotnie komunikowała Komisji Europejskiej swoje oczekiwania co do potrzeby przywrócenia ceł (zgodnych z warunkami wynikającymi z Układu o stowarzyszeniu UE-Ukraina) na ukraińskie zboża i inne produkty rolne, których przywóz znacząco wzrósł. Odpowiednie stanowiska w tej sprawie prezentowane były m.in. na Radzie UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa, Komitecie SCA czy też na licznych posiedzeniach Komitetu ds. Polityki Handlowej. Postulaty w tej sprawie były również kierowane pisemnie do Komisji Europejskiej – w tym w piśmie premierów Bułgarii, Węgier, Polski, Rumunii oraz Słowacji do Przewodniczącej Komisji.

2)  Wzmocnione zostaną kontrole na granicy – zboże przywożone z Ukrainy jest na bieżąco kontrolowane pod względem jakościowym i ilościowym m.in. przez:

• Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa – zboże na cele nasienne,
• Inspekcję Weterynaryjną – zboże na cele paszowe,
• Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych,
• Państwową Inspekcję Sanitarną – zboże na cele spożywcze.

3)  Do czasu zakończenia wyników badania transport zboża zostaje wstrzymany.

4)  Tranzyt ukraińskiego zboża przez Polskę:

• tranzyt zboża (drogowy i kolejowy) jest zabezpieczony przez plombowanie,
• plomby są zdejmowane w koncesjonowanych magazynach portowych albo w innych krajach, wskazanych jako docelowe,
• w sytuacji stwierdzenia niezgodności pomiędzy deklarowanym a faktycznym miejscem rozładunku towaru strona ukraińska wykluczy z dalszych operacji przewozowych spedytorów, którzy dopuścili się takich nieprawidłowości.

C. Eksport zboża i magazynowanie

1)  Przed kolejnymi zbiorami magazyny będą opróżnione przez zwiększenie eksportu m.in. na cele humanitarne do krajów Afryki.
2)  Proces skupu zbóż rozpocznie się najpóźniej 12 kwietnia br., co wynika z uzgodnień ze spotkania i rozmów z eksporterami, którzy zadeklarowali, że są w stanie wyekspediować 3-4 mln ton nadpodażowego zboża do rozpoczęcia żniw.
3)  Ważne jest zwiększenie przepustowości polskich portów – priorytetem przy załadunku mają być zboża, a nie węgiel, który blokuje nabrzeża portowe i statki.
4)  Prowadzone są rozmowy z PKP i Ministerstwem Infrastruktury w celu usprawnienia transportu zboża do portów.
5)  Rząd RP wystąpi do KE o zgodę na dopłaty do transportu dla rolników i podmiotów zajmujących się obrotem zbóż, po przyjęciu przez Radę Ministrów rozporządzenia stanowiącego podstawę do udzielania tej pomocy. W dniu 3 kwietnia br. został przesłany do rozpatrzenia przez Radę Ministrów projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa mający na celu wprowadzenie tej formy pomocy. Dopłaty miałyby wynosić 100 zł, 150 zł lub 200 zł do 1 tony zbóż lub rzepaku w zależności od odległości od portów bałtyckich.
6)  Trwają aktywne poszukiwania nowych rynków zbytu dla polskiego zboża.
7)  Nastąpi usprawnienie badań fitosanitarnych dot. polskiego zboża przeznaczonego na eksport.
8)  Wprowadzone zostaną ułatwienia w budowie powierzchni magazynowych – budowa silosów i magazynów będzie mogła odbywać się bez pozwolenia na budowę, a także wprowadzone zostaną dopłaty do budowy silosów zbożowych.

D. Inne działania pomocowe

1)  Kredyty dla rolników i podmiotów skupowych:

• uruchomiona zostanie akcja kredytowa dot. preferencyjnych kredytów płynnościowych dla rolników (oprocentowanie w wys. 2 proc., akcja kredytowa ma sięgnąć 10 mld zł),
• uruchomione zostaną pożyczki płynnościowe z Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa dla podmiotów skupowych.

2)  Do końca maja br. planowana jest nowelizacja ustawy o biopaliwach, aby zwiększyć udział biomasy w produkcji paliw.