Europejski Zielony Ład (ang. European Green Deal) jest strategią rozwoju mającą na celu przekształcenie Unii Europejskiej w obszar neutralny klimatycznie. To również odpowiedź na kryzys klimatyczny oraz intensywne procesy degradacji środowiska. W myśl założeń ogólnych Zielonego Ładu UE ma stać się społeczeństwem neutralnym klimatycznie, sprawiedliwym i dostatnim z gospodarką nowoczesną, zasobooszczędną a co najważniejsze przyjazną środowisku. Unia Europejska jako główny cel postawiła przed sobą osiągnięcie neutralności klimatycznej do roku 2050 w związku z czym Europejski Zielony Ład będzie wywierał istotny wpływ na wiele obszarów gospodarki.
Celem strategii na rzecz bioróżnorodności jest wzmocnienie obszarów chronionych w Europie , odbudowa ekosystemów a także poszerzenie obszarów rolnictwa ekologicznego. Wynika to również z potrzeby natury w życiu człowieka. Bardzo ważne stało się przywrócenie różnorodności biologicznej tworzącej warunki zwiększenia naszej odporności oraz zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób w przyszłości. Zachowanie bioróżnorodności w uprawach pozwala na zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego zarówno w Unii Europejskiej jak i na całym świecie.
Fundamentem Europejskiego Zielonego Ładu jest bardziej zrównoważony oraz zdrowszy system żywności. Strategia określana mianem ,,Od pola do stołu” ma sprzyjać sprostowaniu wyzwaniom dotyczącym zapewnieniu przystępnej cenowo zdrowej żywności. Wspomniana wcześniej strategia zmierza do ograniczenia stosowania środków chemicznych czy większego wykorzystywania innowacji w rolnictwie. Zakłada ona również produkcję żywności o jak najwyższej jakości przy minimalnym wpływie na środowisko naturalne.
Dobre praktyki i zalecenia agrotechniczne zgodne z koncepcją Europejskiego Zielonego Ładu
Europejski Zielony Ład jest niczym innym jak kompleksowym podejściem do ochrony środowiska, a także przeciwdziałanie zmianom klimatycznym. Rolnictwo jest w tym producentami rolnymi ogromne wyzwania. Rolnicy często popełniają błędy dlatego należy przypominać jak należy postępować z całą produkcją a szczególnie ze stosowaniem środków ochrony roślin oraz nawożeniem mineralnym aby sprostać założeniom koncepcji Europejskiego Zielonego Ładu. Istotną rolę w zakresie dobrych praktyk sprzyjającym wspomnianym wcześniej założeniem odgrywa stosowanie właściwego płodozmianu wpływającego na poprawę kondycji fitosanitarnej gleby. Płodozmian to nic innego jak system zagospodarowania roli polegający na zaplanowaniu następstwa roślin po sobie na wieloletni okres. Głównym celem płodozmianu jest poprawa właściwości i żyzności gleby poprzez racjonalne zmianowanie. Wpływa on również w dużej mierze na zapobieganiu chorobom roślin oraz należy do jednej z metod ograniczania zachwaszczenia polegającej na zwiększeniu konkurencji rośliny uprawnej względem gatunków niepożądanych w łanie. Kolejną z metod agrotechnicznych, pozwalającą na ograniczenie stosowania nawozów, jest uwzględnianie
w płodozmianie roślin strączkowych. Groch zostawia po sobie doskonałe stanowisko, szczególnie dla roślin ozimych, wymagających wcześniejszego siewu z uwagi na stosunkowo krótki okres wegetacji. Masa resztek korzeniowych razem ze słomą z jednego hektara waha się w granicach od 3 do 5 ton suchej masy. Znajduje się w nich w kg/ha: azotu 50-80, potasu 25- 60, fosforu 4- 5, wapnia 45- 55 i magnezu 7- 9. Kolejna przydatna gospodarczo cecha roślin strączkowych polega na wiązaniu wolnego azotu atmosferycznego. W przypadku przytoczonego wcześniej grochu siewnego związany N2 wynosi około 55- 77 kg na ha na rok. Wymienione metody w znacznym stopniu pozwalają na ograniczenie zużycia nawozów mineralnych, a także stosowania metod chemicznych w uprawie roślin. Zwiększone zapotrzebowanie na nawożenie obserwuje się w przypadku monokultur zbożowych, coraz częściej spotykanych w wielkoobszarowych gospodarstwach towarowych prowadzących wyłącznie produkcję roślinną. Należy wspomnieć, iż istnieją czynniki łagodzące ujemne skutki płodozmianu zbożowego. Zalicza się do nich między innymi właściwe następstwo gatunków zbóż, unikanie uprawy bardziej wymagających zbóż po sobie, wysiew pszenicy po jęczmieniu wyłącznie po wcześniejszej uprawie dwóch roślin nie zbożowych oraz uprawa owsa jako przedplonu dla innych gatunków zbóż z uwagi na to, że jest to roślina fitosanitarna. Zalecane są również przerwy w monokulturze.
Ograniczone do minimum zabiegi chemiczne należy wykonywać w przypadku uzasadnionego rzeczywistego zagrożenia a nie w przypadku gdy zagrożenie nie występuje. Wówczas do środowiska niepotrzebnie wprowadzone zostają substancje chemiczne. Posiadanie odpowiedniej wiedzy pozwala na odpowiednie ustalenie konieczności przeprowadzania nawożenia oraz zabiegów chemizacyjnych na podstawie np. progów szkodliwości, lustracji uprawy pod kątem pojawienia się szkodników.
Przykładem właściwych praktyk opartych na racjonalnych sposobach zarządzania składnikami pokarmowymi opisuje zasada ,,4W”:
- Właściwe źródło- dopasowanie odpowiednich form nawozów do wymagań pokarmowych roślin
- Właściwa dawka- dopasowanie ilości nawozów do wymagań pokarmowych roślin
- Właściwy czas- dostarczenie składników roślinom w okresach największego na nie zapotrzebowania
- Właściwe miejsce- utrzymywanie w glebie optymalnych zasobności składników pokarmowych
Należy również pamiętać, że oprócz chemicznej ochrony roślin istnieje ochrona biologiczna, o której rolnicy często zapominają. Innymi słowy biologizacja jest kluczem do zrównoważonego rolnictwa. Praktyki biologizacyjne mają na celu zwiększenie żyzności gleb a co za tym idzie przyrost materii organicznej- próchnicy poprzez dążenie do zbilansowania składników gleby, dobór właściwych praktyk oraz środków do produkcji, obniżenie do koniecznego minimum syntetycznych środków na rzecz naturalnych, a także działania na rzecz bioróżnorodności.
Patrząc perspektywicznie wszelkie omówione metody agrotechniczne polegające na odpowiednim następstwie roślin po sobie, racjonalnym zarządzaniu składnikami pokarmowymi a także biologizacja w rolnictwie idealnie wpisujące się w koncepcję Europejskiego Zielonego Ładu będą sukcesywnie wykorzystywane w produkcji rolniczej.