Czterdziestu uczestników, w tym winiarze, serowarzy, pszczelarze, rolnicy oraz przetwórcy, wzięło udział w wyjeździe studyjnym zrealizowanym przez Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w dniach 21-23 maja 2025 roku. Wydarzenie miało miejsce na terenie województwa świętokrzyskiego i zostało przeprowadzone w ramach Planu Operacyjnego na 2025 rok, w ramach Planu Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich+.

Celem wyjazdu było poznanie specyfiki rynku produktów regionalnych, ze szczególnym uwzględnieniem branży winiarskiej, serowarskiej, sadowniczej oraz pszczelarskiej. Program pozwolił uczestnikom pogłębić wiedzę o systemach jakości żywności oraz sposobach maksymalizacji przychodów ze sprzedaży produktów rolnych w krótkich łańcuchach dostaw. Wizytacje w małych przetwórniach promowały także rozwój przedsiębiorczości na obszarach wiejskich.

Lokalne przetwórstwo owoców i tradycja śliwki szydłowieckiej

Pierwszego dnia uczestnicy odwiedzili nowoczesny Inkubator Przetwórstwa Rolnego w Strzałkowie, którego celem jest wsparcie lokalnych rolników poprzez umożliwienie im przetwarzania owoców i warzyw na soki, susze oraz inne trwałe produkty. Roczna wydajność zakładu to ok. 700 ton owoców, z których powstaje blisko 525 ton soków. Działalność inkubatora ma charakter niekomercyjny, więc rolnicy ponoszą jedynie opłaty pokrywające koszty produkcji, co czyni usługi wyjątkowo atrakcyjnymi. Cieszą się one dużym zainteresowaniem.

Kolejnym etapem wyjazdu była wizyta w lokalnej manufakturze śliwki szydłowieckiej Purple Valley w Szydłowie, oznaczonej certyfikatem CHOG (Chronione Oznaczenie Geograficzne). Podczas warsztatów grupa wyjazdowa poznała historię tego regionalnego produktu oraz miała okazję skosztować lokalnych wyrobów, w których śliwka odgrywa główną rolę. 

Następnie uczestnicy udali się do rodzinnej tłoczni soków PPH Smaki ogrodów w Bielinach, specjalizującej się w produkcji naturalnych soków owocowych i warzywnych, których chętni mogli na miejscu spróbować. Warto wspomnieć, że ta tłocznia jest częścią Świętokrzyskiej Kuźni Smaków, co świadczy o wysokiej jakości oferowanych produktów. 

Pierwszy dzień został zakończony prelekcją na temat systemów jakości, którą przeprowadziła Renata Wojas, kierownik Działu Rozwoju Obszarów Wiejskich OODR. Uczestnicy mieli okazję zapoznać się z systemami jakości żywności, obowiązującymi w Polsce i Unii Europejskiej oraz lepiej zrozumieć ich znaczenie i rolę na obecnym rynku.

Tradycja serowarska, winiarska oraz pszczelarska w ramach LGD

Pierwszym punktem drugiego dnia wyjazdu była wizyta w wytwórni serów Sery Sandomierskie od Dziedzicaw Drygulcu, która specjalizuje się w produkcji tradycyjnych serów tworzonych według regionalnych receptur i z naturalnych składników. Podczas wizyty grupa miała okazję poznać proces produkcji serów, zobaczyć serowarnię wraz z jej wyposażeniem oraz skosztować czterech rodzajów sera o różnych walorach smakowych i różnym okresie dojrzewania. 

Następnie uczestnicy odwiedzili trzy winnice: ekologiczną Winnicę Płochockich w Darominie, Winnicę Nobilis w Faliszowicach oraz Winnicę Sandomierską w Górach Wysokich. W każdej z nich mogli zobaczyć uprawy winorośli na polu oraz niezbędny sprzęt do produkcji wina. Dodatkowo odbyły się wykłady połączone z degustacją win, podczas których właściciele przedstawili metody produkcji oraz zasady ekologicznej i tradycyjnej uprawy winorośli.

Ostatnim punktem tego dnia była pasieka oraz ogród miododajny w Pętkowicach, które funkcjonują w ramach Stowarzyszenia LGD (Lokalna Grupa Działania). W pasiece grupa wyjazdowa miała możliwość zobaczyć, jak działają ule oraz wysłuchać ciekawego wykładu mistrza pszczelarstwa, a także zakupić lokalne produkty. Warto dodać, że w tej miejscowości powstaje Wioska Pszczelarska, która ma być nową atrakcją turystyczną, przybliżającą rolę pszczół i innych zapylaczy. Uczestnicy mieli możliwość zobaczyć jedną część tej wioski, a mianowicie ogród miododajny, który ma kilka stref, między innymi strefę smaku, zapachu czy relaksu. Znajdują się w nim różne nasadzenia kwiatów i krzewów. Drugim obiektem będzie inkubator miodu, gdzie lokalni pszczelarze, nie posiadający profesjonalnego sprzętu będą mogli przetwarzać swój miód. Trzecią atrakcją wioski będzie eko-muzeum – multimedialne, interaktywne muzeum pszczelarstwa i zapylaczy.

W świecie miodu i ekologicznej produkcji kozich specjałów

Ostatni dzień wyjazdu rozpoczął się wizytą w gospodarstwie pasiecznym Mateusza Zygmunta Miód sandomierski w Łążku. Pasieka zlokalizowana jest w Dorzeczu Wisły, wpisując się w naturalny sposób w tradycję produkcji wyrobów pszczelarskich w ramach Sandomierskiego Szlaku Jabłkowego oraz Świętokrzyskiej Kuźni Smaków – inicjatyw promujących lokalne dziedzictwo kulinarne. Na miejscu grupa miała okazję zwiedzić skansen uli, ukazujący rozwój pszczelarstwa na przestrzeni lat oraz wysłuchać prelekcji właściciela. W trakcie wizyty uczestnicy mogli degustować różne gatunki miodów oraz orzeźwiające napoje z jego dodatkiem. W tym gospodarstwie oprócz miodów pozyskiwane są również: pyłek pszczeli, kit pszczeli, pierzga i wosk, z którego wyrabiane są świece o różnorodnych kształtach. Wszystkie te naturalne wyroby można było nabyć w przydomowym sklepiku.

Na zakończenie wyjazdu przewidziana została wizyta w gospodarstwie ekologicznym Kozi Smak w Wiśniowej, specjalizującego się w produkcji naturalnych wyrobów z mleka koziego. Na miejscu odbyła się prelekcja, podczas której właściciele opowiedzieli o historii gospodarstwa, hodowli kóz oraz procesie powstawania koziego mleka i jego przetworów. Uczestnicy zwiedzili serowarnię i zobaczyli sprzęty niezbędne w produkcji, a także obejrzeli z bliska dorosłe kozy oraz młode, energiczne koźlątka, dowiadując się przy tym, jak wygląda codzienna opieka nad nimi. Po części edukacyjnej był czas na degustację kozich specjałów, takich jak świeży i dojrzewający ser, twarożki, kefir czy mleko. 

Wyjazd studyjny pn. „Wino, sok, ser i miód jako szansa na rozwój obszarów wiejskich” był cenną okazją do poznania lokalnego przetwórstwa i tradycyjnych metod produkcji żywności na terenie województwa świętokrzyskiego. Zdobyta wiedza i inspiracje z pewnością posłużą uczestnikom w rozwoju własnych działalności oraz w skuteczniejszej promocji produktów regionalnych.