W dniu 09.10.2024 r. w Opolskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Łosiowie odbyło się spotkanie robocze dotyczące wytycznych i warunków szacowania strat i pomocy dla rolników poszkodowanych w wyniku powodzi. W spotkaniu udział wzięli: Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Czesław Siekierski, zastępca dyrektora Departamentu Budżetu MRiRW Beata Gawlik-Pliszka, dyrektor Departamentu Rynków Rolnych i Transformacji Energetycznej Obszarów Wiejskich MRiRW Waldemar Guba, dyrektorzy służb i instytucji podległych Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Wicewojewoda Opolski Piotr Pośpiech z Zespołem ds. Rolnictwa przy Wojewodzie Opolskim, Przedstawiciele Izby Rolniczej i rolnicy indywidualni oraz Burmistrz Lewina Brzeskiego Artur Kotara.

Wizytacja terenów dotkniętych powodzią
Przed spotkaniem delegacja MRiRW z Ministrem Czesławem Siekierskim oraz Panią Dyrektor Genowefą Prorok odwiedziła jedno z najbardziej poszkodowanych gospodarstw – Stadninę Koni Pana Romana Piwko w Skorogoszczy oraz wieś Wronów, w której wody powodziowe wyrządziły olbrzymie straty na terenie gminy Lewin Brzeski powiat Brzeg.

Działania ARiMR w zakresie szacowania szkód
Zastępca Prezesa ARiMR Leszek Szymański poinformował zgromadzonych, iż od pierwszych dni powodzi Agencja starała się jak najszybciej oszacować wielkość strat. W tym celu podjęto współpracę z IMGW i na podstawie pozyskanych zdjęć satelitarnych oraz posiadanych danych zidentyfikowano powierzchnię lustra wody na działkach znajdujących się na terenach objętych stanem klęski żywiołowej. Szacuje się, że straty będą obejmowały większe tereny od pierwotnie zidentyfikowanych, ze względu, chociażby na fakt, iż w przypadku zalania części działki rolnik nie ma możliwości zebrania z niej plonów przez utrudniony wjazd. W związku z powyższym kluczowe są działania komisji szacujących straty.

Uwagi Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi do protokołów z szacowania strat
Minister zwrócił uwagę na konieczność uwzględnienia w protokołach strat w wyniku zalania pasz objętościowych oraz zmagazynowanego zboża, a także ewidencji strat związanych z budynkami. Zaznaczył, iż budynki mieszkalne są w dyspozycji samorządów, natomiast nie podjęto jeszcze decyzji w sprawie odszkodowań za uszkodzone budynki inwentarskie, maszyny i urządzenia. Dlatego tak ważne jest szczegółowe dokumentowanie tych strat.

– Prosimy o zapisywanie w protokołach strat wynikających z zalania pasz i zbóż. Ponadto powinny się w nich znaleźć zdjęcia i dokładna ewidencja dotycząca zniszczonych budynków i maszyn – apelował minister Siekierski.

Wicewojewoda Piotr Pośpiech przedstawił istotne informacje, będące odpowiedzią Ministerstwa na pytania dotyczące ogólnych zasad szacowania szkód w gospodarstwach rolnych i w działach specjalnych produkcji rolnej:

1. Zalane uprawy w plonie głównym nie nadają się do celów konsumpcyjnych i paszowych, zatem szkody w zalanych w wyniku powodzi uprawach powinny zostać określone na poziomie 100%. Szkody w wysokości 100% powinny być wykazywane tylko na działkach lub ich częściach, zalanych przez wody powodziowe, na których były uprawy: kukurydzy, ziemniaków, buraków cukrowych, warzyw i soi (podczas spotkania prezes Izby Rolniczej w Opolu zawnioskował o dołączenie słonecznika do upraw wykazywanych w szacowaniu szkód).
2. Przyznawanie pomocy dla gospodarstw rolnych występujących na terenach, gdzie wprowadzony został stan klęski żywiołowej, nie będzie uwarunkowane przekroczeniem 30% średniej rocznej produkcji w gospodarstwie rolnym.
3. Przyznawana pomoc nie będzie pomniejszana o 50% w przypadku braku ubezpieczenia upraw rolnych.
4. Odnośnie szacowania strat w zmagazynowanych zbożach lub innych płodach rolnych zebranych w ramach prowadzonej produkcji rolnej, komisje powinny ustalić wielkość strat w zmagazynowanych płodach rolnych poprzez lustrację na miejscu z uwzględnieniem oświadczeń producentów.
5. Szczegółowe wytyczne określające sposób szacowania strat w sektorze pszczelarskim oraz rybackim, których produkty są produktami regionalnymi Opolszczyzny, a które bardzo mocno ucierpiały podczas wrześniowej powodzi. W straty wlicza się zakup nowych rodzin pszczelich.
6. Możliwe jest, w przypadku wszystkich zalanych powierzchni, dodatkowo uwzględnienie kosztów sanitacji oraz przywrócenia gleby do produkcji rolnej w wysokości od 500 zł/ha do maksymalnie 1200 zł/ha, w zależności od stopnia zanieczyszczenia gleby.

Raport Wicewojewody o postępie w sprawie szacowania strat z 7.10.2024 r.
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów, na Opolszczyźnie stanem klęski żywiołowej objętych jest 7 powiatów, 47 gmin. Do pomocy bezpośredniej w zakresie odbudowy infrastruktury publicznej przewidzianych jest 30 gmin, natomiast w zakresie strat w rolnictwie, zasiłków i zapomóg powodziowych oraz pomocy społecznej objęto wszystkie 47 gmin. Na chwilę obecną, pierwsze informacje odnośnie szacowania strat, po dwóch tygodniach pracy naszych komisji mówią o 19 gminach na Opolszczyźnie. Dotychczas zaraportowano o stratach na kwotę ponad 4 miliony złotych. Te kwoty będą znacznie większe, ponieważ pojawiły się nowe wytyczne, dzięki którym prace komisji będą sprawniejsze. W tej kwocie wartość strat w nieruchomościach wynosi prawie 2,3 miliona złotych. Wartość upraw dotkniętych klęską to ponad 1,5 miliona złotych.

Wicewojewoda Piotr Pośpiech poinformował, iż w województwie opolskim pracuje obecnie 71 komisji. Są one dość liczne w swoich składach, dlatego też zasugerował, aby zwiększyć ilość składów w komisjach gminnych, co pozwoli na przyspieszenie procesu szacowania strat.

Szacowanie strat przez firmy ubezpieczeniowe
Minister Czesław Siekierski zwrócił się z apelem o przyspieszenie wypłat, aby rolnicy mogli rozpocząć prace remontowe zniszczonych budynków.

– Poprosiliśmy firmy ubezpieczeniowe, aby zwiększyły liczbę rzeczoznawców, być może także przerzucając ich z innych rejonów – poinformował minister.

Wypłaty zaliczek na płatności bezpośrednie
Zastępca Prezesa ARiMR poinformował, iż 16 października ruszają wypłaty zaliczek na płatności bezpośrednie.

– Priorytetem są wszystkie gminy, gdzie są zalane gospodarstwa, ale w związku z tym, że robimy to jeszcze na projektach, to rozpoczęliśmy naliczanie płatności tam, gdzie stawki są pewne – w złotówkach, czyli dla płatności PROW, ONW, płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych. Beneficjenci tych programów będą w pierwszej kolejności otrzymywać płatności – od 16 października.

Na dzień 16 października w skali kraju ARiMR planuje 80 tysięcy wypłat płatności bezpośrednich oraz 80 tysięcy przelewów PROW.

Podsumowanie Wicewojewody – rodzaje pomocy
Wicewojewoda podkreślił, iż są trzy rodzaje pomocy obok szeregu innych form wsparcia:

• Dopłaty bezpośrednie do niezebranych plonów z pól. Wypłaty ruszą niezwłocznie po wejściu w życie rozporządzenia odnośnie gruntów zalanych wodą powodziową, gdzie nie zostały zebrane plony (dotyczy buraków, kukurydzy, ziemniaków, warzyw i soi). Rozporządzenia jest obecnie w legislacji, a Minister zapowiedział, iż dołoży wszelkich starań, aby ten proces przebiegł szybko i sprawnie.
• Zwiększone wypłaty zaliczki w ramach dopłat bezpośrednich ruszą od 16 października i w pierwszej kolejności będą wypłacane dla gospodarstw dotkniętych powodzią.
• Rekompensaty dla rolników, które wypłacane będą na podstawie protokołów z szacowania strat. Planowane stawki to 5 tysięcy zł do ha w przypadku kukurydzy, buraków cukrowych, ziemniaków i warzyw oraz 4 tysiące zł do hektara w przypadku soi. Przyznana pomoc nie będzie pomniejszana o 50% w przypadku braku ubezpieczenia, a także nie będzie wyliczane 30% przychodów gospodarstwa z ubiegłego roku. Jeżeli uprawy były zalane, będzie przysługiwało 100% rekompensaty. Ministerstwo zapewnia, iż podejmuje działania, aby wypłaty ruszyły jeszcze z końcem października.

Bezpieczeństwo żywnościowe
Minister poinformował, iż w związku ze stratami w uprawach spowodowanymi przez powódź bezpieczeństwo żywnościowe w zakresie dostępu i jakości nie jest zagrożone. Powódź nie wpłynie drastycznie na ceny produktów rolnych, wpływ na nie mają przede wszystkim globalne rynki

– Skala strat nie zagraża bezpieczeństwu żywnościowemu. Nie wpływa też na poziom cen żywności – zapewnił minister Siekierski.

Zwrot z podatku rolnego
Minister poinformował również, że będzie zwrot III i IV raty podatku rolnego za 2024 rok.

– Ten zwrot dotyczy rolników, którzy zostali dotknięci klęskami nie tylko powodzi ale również: grad, deszcz nawalny, wiosenne przymrozki czy huragan. Rolnicy wpłacą III i IV ratę do samorządu, a zwrot odbędzie się za pośrednictwem ARiMR, tak aby nie uszczuplić środków samorządu – dodał Czesław Siekierski. 

Podsumowanie spotkania
Minister przekazał wyrazy uznania dla wszystkich, którzy niosą pomoc – Opolskiemu Ośrodkowi Doradztwa Rolniczego w Łosiowie, Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa, Izbom Rolniczym. Podziękowania zostały przekazane również wszystkim innym instytucjom, które włączone zostały w działania pomocowe. Czesław Siekierski zaznaczył, iż pomoc potrzebna będzie w dłuższym okresie czasu i ważne, aby nie zapominać o długofalowych potrzebach poszkodowanych rolników i ich gospodarstw.

Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego pośredniczy w pomocy dla gospodarstw poprzez koordynację dostaw do punktów zbioru pasz, gdzie rolnik długofalowo może zgłosić się po pomoc.

– Koordynujemy i będziemy wraz z KOWR-em koordynować miejsca składowania i zabezpieczania aż do przyszłych zbiorów, tym rolnikom, którzy ucierpieli, a takie zapasy będą im potrzebne w perspektywie najbliższego czasu. Mamy pięć stałych punktów, gdzie kierujemy pomoc, która spływa z całego kraju, za co jesteśmy bardzo wdzięczni – informuje dyrektor OODR Genowefa Prorok. Ważne jest również śledzenie komunikatów i informacji, które dostępne są na stronie www.oodr.pl. Znajdą tam Państwo bieżące, przejrzyste informacje i komunikaty.